Beleidswerk / Federaal
Inkomen
In België leeft maar liefst 1 op 6 mensen in monetaire armoede. Zij moeten zien rond te komen met een inkomen dat zich onder de Europese armoedegrens bevindt.
Hun recht op een menswaardig bestaan, gewaarborgd door artikel 23 van onze Grondwet, wordt hierdoor ernstig geschonden. Het toegankelijk maken van waardige inkomens is een noodzakelijke stap om iedereen in ons welvarend land een menswaardig leven te laten leiden. Het is een investering in het potentieel van mensen en zal op lange termijn grote kosten voor onze samenleving voorkomen.
Het optrekken van de minimuminkomens is één van de belangrijkste strijdpunten van BAPN. Deze eis wordt niet enkel door armoedeorganisaties maar ook door een breder maatschappelijk middenveld ondersteund. Daarom richtte BAPN het Belgisch Minimum Inkomen Netwerk (BMIN) op. Dit netwerk bestaat uit een waaier van partners, namelijk de regionale netwerken armoedebestrijding, vakbonden, mutualiteiten, academici en andere armoedeorganisaties. Onze belangrijkste standpunten zijn:
- Het optrekken van de minimuminkomens tot aan de Europese armoedegrens.
- Het voorzien van een stappenplan en een adequaat budget om deze maatregel werkelijk om te zetten in de praktijk
- Het terugdraaien van hervormingen die mensen de toegang tot sociale rechten beperkt of zelfs helemaal ontzegt
- Het herzien van het statuut samenwonende met het oog op armoedebestrijding
In ons memorandum “de laagste inkomens omhoog - voor een leven in waardigheid”, geschreven in het kader van de federale verkiezingen 2019, kan u een volledig overzicht vinden van al onze aanbevelingen.
Niet enkel in België maar ook op Europees niveau ijveren wij samen met EAPN (zie Europees beleidswerk - EMIN) voor de implementatie van principe 14 van de Europese Pijler van Sociale Rechten:
“Iedereen die over onvoldoende middelen beschikt, heeft het recht op adequate voorzieningen voor een minimuminkomen om in alle levensfasen een waardig leven te kunnen leiden, en op praktische toegang tot goederen en diensten die de zelfredzaamheid van mensen bevorderen.”
Schulden
In België worden nog heel wat mensen geconfronteerd met een schuldenoverlast. Zo stonden in 2018 bij de Centrale voor kredieten aan particulieren 354.879 gezinnen geregistreerd met een betalingsachterstand, wat overeenkomt met 3.6 % van de Belgische bevolking.
Mensen in armoede lopen in vergelijking met de algemene bevolking een veel groter risico op een schuldenoverlast. Omdat de meeste uitkeringen ver onder de armoedegrens liggen en de kosten voor basisvoorzieningen zoals huisvesting, gezondheidzorg, energie… alsmaar stijgen is dit natuurlijk niet verwonderlijk. Een menswaardig inkomen en toegankelijke basisvoorzieningen zijn dan ook de basisingrediënten voor een structurele aanpak van de schuldenproblematiek.
Schulden lopen vaak nog verder op door de zogenaamde schuldenindustrie. Incassobureaus, advocaten en deurwaarders rekenen onrechtmatig hoge kosten aan wanneer ze schulden innen en duwen daarmee mensen nog verder de armoede in. BAPN wil daarom dat er dringend werk wordt gemaakt van een globaal schuldenplan dat deze onrechtmatige inningskosten aan banden legt. We vragen ook een beter toezicht op de activiteiten uitgevoerd door de deurwaarders.
Wanneer budgetbeheer of schuldbemiddeling geen uitweg meer bieden, kunnen mensen met schulden een collectieve schuldenregeling aanvragen. Deze procedure stelt de schuldenaar in staat om een menswaardig leven te leiden en terzelfdertijd zijn schulden af te bouwen. Na de procedure is de schuldenaar schuldenvrij en kan hij een nieuwe start maken. In de praktijk zien we dat er aan deze procedure heel wat schort. Zo is er een groot gebrek aan inspraak en is het leefgeld vaak ruimschoots onvoldoende om aan de dagdagelijkse kosten het hoofd te bieden. Samen met mensen in armoede bereiden we een dossier voor met concrete aanbevelingen om de collectieve schuldenregeling te verbeteren.
Werk
In onze samenleving heerst steeds vaker het idee dat mensen die geen job hebben, niet werkwillig zijn. BAPN ziet echter dat heel veel mensen geconfronteerd worden met allerlei drempels die ervoor zorgen dat ze hun recht op (kwaliteitsvolle) arbeid niet kunnen realiseren.
Kwaliteitsvol werk brengt niet enkel brood op de plank. Het is ook een grondrecht dat voor zingeving en structuur in het leven kan zorgen. Een beleid dat mensen ondersteunt om werk te vinden moet gericht zijn op het verbeteren van de toegankelijkheid van dit recht.
Samen met mensen in armoede zal BAPN in de komende jaren aan de slag om de stereotype foute ideeën rond werk en armoede uit de wereld te helpen. We pleiten voor een beleid dat mensen ondersteund in hun zoektocht naar werk en waarbij de rechten en het welzijn van het individu centraal staan. Daarnaast sluiten we ons aan bij initiatieven die zich verzetten tegen de gemeenschapsdienst en de degressiviteit van de werkloosheid. Deze zorgen niet voor meer duurzame jobs en duwen mensen enkel nog verder de armoede in.
Justitie
Binnen een democratie is het onontbeerlijk dat alle leden van de samenleving hun rechten kunnen laten gelden. Toegang tot justitie moet dan ook een fundamenteel recht zijn voor iedereen.
De laatste jaren zien we echter dat voor mensen in armoede dit recht onder druk staat. Het Platform ‘Recht voor Iedereen’ dat advocaten, verenigingen en organisaties groepeert en waar ook BAPN deel van uit maakt tracht deze verontrustende trend om te keren.
Dak- en thuisloosheid
Het feit dat nog zoveel mensen in België geen toegang hebben tot (kwaliteitsvolle) huisvesting is onaanvaardbaar. In Brussel, waar men reeds enkele jaren nachttellingen organiseert, zien we jaar na jaar het aantal daklozen stijgen.
De recente MEHOBEL-studie toont op haar beurt aan dat dakloosheid niet enkel een grootstedelijk probleem is. Uit een steekproef bleek dat maar liefst 1 op 13 cliënten van enkele landelijke OCMW’s dakloos of precair gehuisvest waren.
Samen met de regionale netwerken armoedebestrijding en het Gemeenschappelijke Daklozenfront ijvert BAPN voor een structurele aanpak van de daklozenproblematiek. Buitenlandse voorbeelden tonen aan dat het anders kan, en dat indien er politieke wil is we als samenleving deze extreme vorm van armoede en uitsluiting wel degelijk kunnen aanpakken. Hiervoor dient er in de eerste plaats werk gemaakt te worden van een toegankelijke en betaalbare huisvestingsmarkt. Op federaal niveau pleiten we voor een betere toegang tot het referentieadres en voldoende kwaliteitsvolle opvang gedurende het ganse jaar.
Samen met andere betrokken middenveld organisaties vecht BAPN de nieuwe antikraakwet aan bij het Grondwettelijk Hof. Deze nieuwe wet schreef het bezetten van gebouwen zonder recht noch titel in het Strafwetboek in. Volgens ons was dit een disproportionele maatregel. We leven immers in een context waar het steeds moeilijker wordt voor mensen in armoede om op een klassieke manier een woning te vinden. Terzelfdertijd blijft de leegstand in steden problematisch en onbestraft. Daarnaast bestonden er reeds voldoende doeltreffende procedures voor eigenaars om bij een betwiste bezetting een uithuiszetting te bekomen.
Manifesto 2023
BAPN presenteert haar aanbevelingen voor betere armoedebestrijding naar aanleiding van de federale verkiezingen 2024.
Met 7 strijdpunten wil het BAPN de strijd tegen armoede en sociale ongelijkheden bovenaan op de politieke agenda brengen van de federale verkiezingen in 2024. Onze analyses en aanbevelingen vertrekken vanuit een rechtenbenadering en zijn opgesteld samen met mensen in armoede. Zij hebben tot doel te komen tot structurele oplossingen die werkelijk een verschil maken op het terrein.
Dit is onze uitnodiging aan de politieke partijen die deelnemen aan de federale verkiezingen in 2024 om zich te engageren voor een krachtdadig armoedebestrijdingsbeleid en hiertoe met mensen in armoede in dialoog te gaan.
Klik hier om het manifesto te lezen.